Mindset, en wat een stoel daarmee van doen heeft

Hoe kan het toch dat kinderen die veel potentie hebben, hoogbegaafde kinderen bijvoorbeeld, zo vaak moeite hebben met het aangaan van uitdagingen? Hoe kan het dat Smartgames vaak blijven liggen zodra de makkelijkste levels moeiteloos doorlopen zijn en het volgende niveau bereikt is? Hoe komt het toch dat een kind dat het rekenwerk in de klas (saaaaaaaai) foutloos maakt en zich verveelt in de klas afhaakt als het mag gaan werken uit Rekentijgers, lekker uitdagend, op het goede niveau?

Het zou zomaar kunnen dat dit kind te kampen heeft met een fixed mindset. Da's een lastig probleem, maar gelukkig niet onoverkomelijk. Met veel geduld en inzet is een fixed mindset namelijk om te zetten in een growth mindset.

In het kort komt het hier op neer: Als je een fixed mindset hebt, dan denk je dat het is zoals het is. OF je kunt goed rekenen, OF je kunt het niet. OF je bent goed in tekenen, OF je hoeft er eigenlijk niet eens je best voor te doen, want als je het niet kunt, dan kun je het niet. OF je bent slim, OF je bent dom.
Heb je een growth mindset, dan ligt dat allemaal anders. En dat betekent niet dat je denkt dat je alles kunt. En zelfs niet dat je alles kunt leren. Maar wel dat je beter kunt worden. Iemand met een growth mindset durft uitdagingen aan te gaan, wil oefenen om iets te bereiken (zie het geitenpaadje) en is heeft een ontwikkelingsgerichte houding, Zo iemand durft de lat hoog te leggen, maar is ook realistisch over wat haalbaar is.

Nou schreef ik al dat het mogelijk is een fixed mindset om te buigen naar een growth mindset. Vreemd genoeg is een fixed mindset vaak het gevolg van een overdaad aan complimentjes. Een peuter die een paar lijnen op papier zet en te horen krijgt "Ooo,  wat een prachtige tekening, JIJ kan goed tekenen zeg!" En dat de volgende dag weer, en bij de volgende tekening weer, krijgt (onbewust en onbedoeld) het idee mee dat je goed kunt tekenen als je geen moeite hoeft te doen. En als je als kleuter al kunt lezen (gewoon, je snapte hoe het in elkaar zat, onthield de letters, je had het trucje door en daar ging je) en de hele tijd te horen krijgt dat je zo knap en zo slim bent, dan moet het wel zo zijn dat je niet slim bent als je ergens heel erg hard voor moet werken voor het lukt. En dus kun je maar beter niet aan dat soort dingen beginnen.... Smartgames zijn saai en Rekentijgers is stom en wie hard werkt is dom. Of, erger nog: "dat kan ik niet in een keer, dus ik ben dom" En dat is geen aandachttrekkerij, dat is wat een kind echt voelt.

Nou is het gelukkig niet zo dat je geen complimenten mag geven, maar het is zaak om die feedback te geven op inzet en op het proces, in plaats van op het resultaat of het product. Natuurlijk mag je best zeggen dat een tekening mooi is als die goed is gelukt. Maar een compliment als "Mooi zeg, wat een tekentalent ben jij" is erg resultaatgericht en werkt een fixed mindset in de hand.
Wat kun je dan wel zeggen? Iets als "wow, die is goed gelukt! Je hebt vast heel goed gekeken. Hoe komt het dat dat stukje daar zo mooi is geworden?" Of: "Wat heb je de kleuren van het haar mooi uitgezocht, " Of: "Ik kan zien dat je heel erg je best hebt gedaan om de ogen goed te krijgen" En, een hele goeie: "Ben je zelf tevreden? Wat is goed gelukt? Waar ben je minder tevreden over? Wat zou je een volgende keer anders doen?"

Maar.... die stoel? Wat heeft die er nou eigenlijk mee van doen? Da's mijn eigen mindset, die meestal best heel groeigericht is. Maar als het gaat over naaien is dat vreemd genoeg een ander verhaal. Ik kan namelijk heel goed naaien. Ik draai mijn hand niet om voor een jurk voor mijn dochter, een keurig overhemd voor mijn zoon of een heerlijke winterjas. Maar... zonder patroon ben ik nergens. Ik kan dat namelijk niet, naaien zonder patroon. Ineens ben ik zo fixed als wat. Ergens weet ik wel dat ik het zou moeten kunnen. Ik heb de vaardigheden, ben slim genoeg, heb de machines die ik nodig heb in mijn naaikamer staan... Maar als ik dan lees dat iemand stoelen zelf opnieuw bekleedt, dan heb ik diep respect en denk ik met een klein knoopje in mijn maag aan de stoelen bij ons in de huiskamer.
Die met een grote scheur erin, waar al maanden een deken overheen ligt...
Zo moeilijk kan het niet zijn. Maar ik durf niet. Want misschien mislukt het wel. Misschien gaat het niet in een keer zoals ik het wil hebben...
Nieuw project: stof uitzoeken, en genieten van het proces van het maken van nieuwe stoelkussens. Misschien lukt het wel.
Mijn lat gaat een stukje omhoog. Hoger, maar haalbaar.