De iPad en de prefrontale kwab

Hij had echt buikpijn, en was echt misselijk. Toch stuurde ik hem naar school, want hij was niet ziek. Dat wist hij zelf ook, als was hij op dat moment nog niet zover dat hij dat kon uitspreken. Hij voelde zich immers wel ziek. Eenmaal op school ging het niet, zoals meestal, over. En halverwege het tweede uur kreeg ik een telefoontje. Dat'ie toch naar huis kwam, het ging echt niet. Ik was zelf aan het werk en toen ik later thuiskwam, zat hij achter de computer. Het ging alweer beter. De hobbel die hij over had gemoeten had hij weten te ontwijken, zijn lichaam gaf aan dat het gevaar geweken was en zijn buik kwam tot rust.

Het leven van een brugpieper is drastisch anders dan het leven van een basisschoolleerling. Je wereld wordt groter, je krijgt meer vrijheid, maar tegelijk wordt die vrijheid ingeperkt door allerlei dingen die moeten en bedreigd door allerlei verleidingen. De een pikt dat wat makkelijker op dan de ander. En deze brugpieper, mijn zoon van 12, die heeft het lastig. Op het eerste gezicht lijkt het soms onverschilligheid. Als hij op het laatste moment nog gauw iets moet afmaken, als hij weer niet heeft gekeken of al zijn huiswerk in zijn agenda staat, als hij weer lekker een dom spelletje zit te doen op zijn iPad in plaats van zijn woordjes leert. Maar het is geen onverschilligheid. Als het onverschilligheid was, dan zou hij geen buikpijn hebben, niet misselijk zijn, dan zou het hem niet interesseren.
Hij wil het zo graag goed doen. Hij wil hoge cijfers halen. En, laten we wel wezen, hij staat nog voor alles een dikke voldoende, wat hij regelmatig controleert.  Hij gaat ook graag naar school, vindt de meeste vakken interessant, de meeste leraren aardig en de meeste klasgenoten leuk.

Toch overkomt het hem meer dan eens dat het niet lukt.
Hij heeft last van de verleidingen van de iPad. De iPad die hij van school heeft, die hij ook nodig heeft voor zijn schoolwerk, maar waar je ook filmpjes op kunt kijken, spelletjes op kunt doen en met de hele wereld kunt communiceren, en vooral met je klasgenoten. De tijd vliegt, en voor je het weet is het bedtijd.
Hij heeft last van niet zo goed weten hoe je aan moet pakken als je niet zeker weet hoe iets het moet. Wanneer vraag je hulp? Aan wie vraag je hulp? Hoe vraag je hulp?
Hij heeft last van een paar executieve functies die nog niet zo ver ontwikkeld zijn. Executieve functies zijn vaardigheden die je nodig hebt om te kunnen functioneren. Voor de ontwikkeling van de executieve functies is het voorste deel van de hersenen belangrijk, de prefrontale cortex, of prefrontale kwab. En laat nou net dat gedeelte van de hersenen op deze leeftijd nog lang niet volgroeid zijn.
Da's lastig. Je kunt nog zulk goed gereedschap hebben, als je er niet mee om kunt gaan, krijg je geen spijker in de muur en geen plank doormidden. Zoons gereedschap is prima. Hij leert makkelijk, vindt veel dingen leuk en interessant, legt snel verbanden en heeft een uitstekend geheugen. Hij zit op een goede school, met onderwijs dat bij zijn niveau past. Maar die executieve functies....
Taakinitiatie bijvoorbeeld. Voor je al je spullen hebt gepakt, wat tegen je moeder hebt gezegd, bij je zusje hebt gekeken wat zij aan het doen is, nog iets tegen je moeder hebt gezegd, nog even gekeken hebt wat er op de tv is, toch nog even naar de wc bent geweest, iets aan je vader hebt verteld, nog iets lekkers hebt gepakt en o, waar had je je spullen nou neergelegd? Want ook organisatie is lastig. En timemanagement, en doelgericht doorzettingsvermogen. En soms de rest.
En ik snap het. Ik begrijp hoe moeilijk het is. Zonder verleiding van de iPad vond ik het vroeger al moeilijk. En als volwassene met iPad vind ik het soms nog steeds moeilijk.

Maar het komt wel goed. We hebben afgesproken het iPadgebruik sterk aan banden te leggen, en weer meer te helpen bij het plannen, en meer te overhoren. We zorgen voor meer overzicht, komen tegemoet aan de ontbrekende executieve functies. Want dat is geen onwil, het ligt aan het feit dat zijn prefrontale cortex nog niet volgroeid is. (daar schermen ze zo nu en dan mee hier in huis: daar kan ik niks aan doen, dat ligt aan mijn prefrontale kwabje)

Hij staat er zelf achter. Want onverschillig is hij niet. Zijn motivatie is in orde. Alleen moet hij nog even wat handiger worden met het gereedschap. En ook hiervoor geldt: oefenen helpt, en wat je aandacht schenkt, groeit.