Stembureau

Ze weten wat belangrijk is, de kinderen van groep 5. 

"WIJ WILLEN DAT KINDEREN VIJLIG ZIJN"

"OUDRE HELPEN '

"ZORG VOOR NATUUR"

"SPORT VOOR IEDEREEN '

Als zij de baas zouden zijn, was 't allemaal zo geregeld.

Trouwens, wat een onzin eigenlijk, dat je pas mag stemmen als je 18 bent. Zij hebben tenslotte ook een mening. En de regering moet ook beslissingen over hen nemen, dus ze willen ook meedenken. 

Vandaag zijn de landelijke verkiezingen. En het zijn de eerste verkiezingen die ze bewust meemaken, al is het nog best ingewikkeld. Wat is dat dan, een regering? Maar de koning is toch de baas van het land? Waarom nemen andere mensen dan de beslissingen? 

In onze school is een stembureau. Met mijn stempas, mijn paspoort en 25 kinderen loop ik aan het begin van de middag naar het speellokaal van de kleuters, waar vandaag tafels en stemhokjes staan, en twee grote kliko's met een gleuf en een slot. We gaan stemmen, met zijn allen.

We worden enthousiast ontvangen door de medewerkers van het stembureau. 'Ik ga nu eerst kijken of
dit wel echt juf Yvonne is.' Mijn stempas en mijn paspoort worden nauwkeurig met elkaar vergeleken. Dan streept de volgende dame mijn naam door op een lange lijst. We krijgen een opgevouwen papier overhandigd: het stembiljet. 

Het ding is van een dusdanig formaat dat het voor een juf met een gebroken pink niet gemakkelijk is om het te temmen. Een paar kinderen mogen helpen uitvouwen. Samen zijn we onder de indruk van hoe groot en hoe veel. 

Ik ga alleen het stemhokje in. Stemmen is persoonlijk en geheim. 'Nee, ik zeg niet op wie ik stem. In Nederland hoef je dat tegen niemand te zeggen. En bovendien vind ik het niet goed als een juf dat aan de kinderen vertelt. Dat hoort niet zo." Ze nemen het zonder morren van me aan, al hadden ze het graag geweten.

Als ik met de rug naar de wereld een hokje rood heb gekleurd, vouw ik met hulp van een paar kinderen het grote stembiljet weer op. Twee andere kinderen stoppen het voor me in de stembus. Onder de vertederde blik van een ouder echtpaar dat  ook komt stemmen gaan we terug naar de klas, verder met onze eigen verkiezingscampagne. Sommige posters zijn al klaar. In andere groepjes wordt nog driftig getekend, vindt nog overleg plaats (wel of niet nog een extra boom?) In een groepje worden alle discussiepunten opgelost met behulp van steen, papier, schaar. Het gaat er een stuk geciviliseerder aan toe dan bij de debatten in Den Haag. 

'Wat vinden jullie belangrijk, vertel er eens iets over."

"Wij willen dat alle kinderen veilig zijn. Dat ze als ze ziek zijn naar een goed ziekenhuis kunnen. En dat ze ook niet zomaar ontvoerd worden."

"Wij willen dat alle kinderen kunnen sporten en dat sporten ook gratis is, want dan kunnen arme kinderen ook sporten"

"Wij willen dat er goed voor ouderen wordt gezorgd. Want als je ouder bent, of soms nog niet zo heel oud, maar... nou ja... ouder, dan heb je ook vaak geen papa of mama meer, dus dan is het wel fijn dat er nog iemand voor je zorgt." 

"Wij willen meer bomen, want dat is belangrijk."

Ze hebben gelijk, het zijn allemaal belangrijke onderwerpen. We hebben gestemd, maar niet op de eigen
partij, dat mocht niet. Dan zou een eenmansfractie beduidend minder kans hebben op winst dan de partij met 6 leden. De stemmen zijn nog niet geteld, de uitslagen zullen morgen binnenkomen.

Ik ben benieuwd naar de exitpolls. 

Denken in oplossingen

 "Juf, kijk!"

De jongen achterin de klas houdt zijn wisbordje omhoog, een zichtmapje met wit papier erin, waar we soms een getallenlijn instoppen, of een klok zonder wijzers, zodat we wijzers kunnen tekenen, weer uit kunnen wissen, en weer opnieuw kunnen tekenen. Tijdens een instructie kunnen we zo snel zien wie de klok al snapt en wie nog wat hulp nodig heeft. Het wisdoekje en de stift bewaren we in het mapje, reuzehandig.

Vandaag is ons wisbordje gewoon wit. En een beetje stuk in het geval van Jongen Achterin de Klas. Hij houdt demonstratief nog even duidelijk de losse flap naar voren. 

"Ja, ik zie het, Jongen Achterin de Klas, dat is onhandig, maar daar ga ik nu even niets aan doen, want ik wil met de les beginnen."

Hij had op een andere uitkomst gehoopt, maar accepteert mijn beslissing en gaat zitten. Zijn stoel stond vanochtend op een andere plek dan anders, naast die van het meisje aan de andere gang van het gangpad. Veel te dichtbij naar zijn zin.  Op de middelste rij tafels, waar hij normaal aan zit,  staan blokkenbouwsels en de buitenste rijen van 2 kinderen zijn rijen van 3 geworden. Dat vinden we eigenlijk best gezellig, al is het ook wat schipperen met de ruimte. Jongen Achterin de Klas houdt niet zo van schipperen, maar hij denkt in oplossingen. Zijn stoel staat tussen de rijen in en fungeert beurtelings als stoel en als tafel. Het werkt, zonder irritaties, dus ik ben tevreden. Dit is de zelfstandigheid die we graag van ze zien.

We werken over bovenaanzichten. Teken eens het bovenaanzicht van... een puntenslijper, een lijmstift.
Ik kijk naar de kinderen en geniet. Ze hangen aan mijn lippen alsof het een spannend verhaal betreft. Zodra ik een opdracht geef, buigen ze zich over hun wisbordje en tekenen ze wat ik vraag. Drie wisbordjes op twee tafels past best, en de stoel van Jongen Achterin de Klas doet het ook prima als tafeltje.  

"8, 9, 10, laat je wisbordje maar zien!"

Allemaal tegelijk gaan de wisbordjes omhoog, ook die van Jongen Achterin de Klas, die zich voor de gelegenheid snel naar me omdraait.

Dan mogen ze eindelijk met de blokkenbouwsels aan de gang. Welke foto hoort bij welk
blokkenbouwsel? De opdracht is niet moeilijk, maar even rondlopen is altijd lekker, en serieus vervullen ze hun taak. Ik help Even Opstartventje op weg, en dan kan ook hij zelf verder.

En dan deel ik nog meer blokjes uit. Want kunnen we eigenlijk ook twee bouwsels maken die heel verschillend zijn, maar wel hetzelfde bovenaanzicht hebben? Ik heb het voorgedaan met de grote blokken op de instructietafel, een kind nog een bouwsel laten bouwen, en nu mogen ze zelf. Al gauw staan er op de tafels 2 torentjes, een hoge en een lage, met hetzelfde bovenste blokje. Of een gebouwtje met kubusblokjes en een met halve kubussen, maar wel met dezelfde bovenkant. "Juf! Wij hebben er 3!" 

Superknap vind ik ze, en wat geniet ik van de les, van de betrokkenheid, het enthousiasme, en van de kinderen. Aan het eind van de les werken ze in het werkboek. Een fluitje van een cent na de

blokkenbouwsels. Wie klaar is, mag een plattegrond van de klas tekenen, want dat is ook een bovenaanzicht. 

Als ik zeg dat we gaan stoppen, klinkt een gezamenlijke zucht: "Nu al?" "Mijn plattegrond is nog niet af!" "Mogen we nog heel even?" 

Later op de dag, als ze even tijd voor zichzelf hebben, komen de plattegronden weer op tafel. Ook die van Even Opstartventje, die vandaag al zijn werk af heeft gekregen. Zijn plattegrond is heel precies getekend, maar er staan geen tafels en stoelen op. Wel de dakbedekking, en ook het draaidingetje dat bovenop het dak staat, voor... dat weten we niet precies. Een plattegrond van het dak boven onze klas! Even denkt hij dat hij het fout heeft gedaan, maar ik vind het prachtig, en hij heeft heel goed nagedacht. 

"Juf,  kijk!"

Jongen achterin de klas houdt zijn wisbordje omhoog, nog een beetje kapotter dan zopas. Van bovenaf laat hij zijn stift erin zakken. Die valt er met een vaartje weer onderuit. Niet alleen de bovenste flap zit nu los, maar ook de naad aan de onderkant is open. Een onhoudbare situatie, en als dit niet vandaag wordt opgelost, blijft het de hele vakantie een probleem in zijn hoofd. 

"Leg maar op mijn bureau, ik zal hem zo repareren met plakband." Tevreden loopt hij naar mijn bureau. Dit was de bedoeling. Jongen Achterin de Klas en ik, wij denken in oplossingen.

Wensen

 "Lieve juf Yvonne, wij hebben een heel mooi liedje voor je!"

Op mijn vrije maandag, die deze keer heel feestelijk is, krijg ik een spraakberichtje van mijn collega die vandaag bij de kleuters werkt. Nou ja, spraakberichtje, een zingberichtje is het.

Door mijn telefoon klinkt onbedoeld meerstemmig en ontroerend enthousiast een prachtig lied op de wijze van Vader Jacob:

Juf Yvonne, juf Yvonne
houdt van Dick, houdt van Dick.
Nog vele mooie jaren, nog vele mooie jaren,
gefeliciteerd, gefeliciteerd!

Afgelopen maandag, 6 oktober, was het feest bij ons thuis. Het was precies 25 jaar geleden dat we in Utrecht in ons mooie kloffie trouwden en we vierden dat innig. We zijn niet van de grote feesten, geen polonaises, geen dj's tot in de late uurtjes, geen afgehuurd zaaltje en ook geen 60 gasten. Uit eten met familie, en een klein aanwipfeestje thuis, met de kinderen en wat vrienden.  En later deze maand vieren we het nog met z'n tweetjes in Lissabon en met getuigen en ceremoniemeesters van 25 jaar geleden bij een concert.  Wij vieren op onze manier.

Van onze kinderen kregen we een speciale versie van de Feestkrant, een uitgave die ze ooit voor Moeder- en Vaderdag maakten en die nu in een luxe editie verscheen. Ze stellen zichzelf voor, laten ons door hun vrienden feliciteren, schrijven hoe ze hun eigen bruiloft voor zich zien, en we lezen nieuwsfeiten van 25 jaar geleden. CSI ging in première op onze trouwdag, en Slobodan Milosevic verloor definitief de macht in Joegoslavië. Ik had geen idee, ik was met andere dingen bezig. Een prachtcadeau is het, dat zijn waarde niet in geld laat uitdrukken.

En dan de kinderen van school. Van beide groepen krijgen we een prachtig kunstwerk, met, hoe kan het ook anders, als overheersende vorm een hart. 

In groep 5 hangt een mooie poster met van elk kind een hartje dat mooi versierd is of waar een lieve wens op staat. Ik laat het deze week lekker op school op de deur hangen, kunnen we er samen nog even van genieten.

Het grote hart van de kleuters kreeg ik al op de maandag zelf. Elk kind heeft uitgeknipt en opgeplakt wat ze voor cadeau voor ons in gedachten hebben. Het varieert van een raceauto en een racebaan (ach, wat had ik die in mijn kinderjaren graag gehad), via lavalampen en een Frozen-kasteel tot knalblauwe donuts en hutspot met bitterballen. Een waar feestmaal natuurlijk.

Op de achterkant staan de wensen van de kinderen, die mijn collega heerlijk letterlijk heeft opgeschreven. Een kleine greep uit de welgemeende wensen:

"Gefeliciteerd!"

"Wij wensen juf Yvonne trouwdag!"

"Ik wens dat juf Yvonne nog fijn leeft!"

"Lief dat je van hem houdt."

"Getrouwd!"

"Ik wens juf een raceauto."

"Lieve vrijheid!"

en, en daar ben ik het helemaal mee eens, daarom is het na 25 jaar tenslotte nog steeds feest:

"Het is leuk dat je met je man getrouwd bent!"

Gisteren trakteerde ik bij de kleuters, en vandaag in groep 5. Kleine zakjes snoepjes die in dankbaarheid werden ontvangen. Ook de jeugd van tegenwoordig is tevreden met feest op zakformaat.

Na schooltijd werd een jongen opgewacht door zijn broer uit groep 6. 
"Snoepjes? Waarom hebben jullie snoepjes?"

"Omdat juf Yvonne 25 jaar getrouwd is."

"Waarom krijgen wij dan niks? "

"Tja, omdat je broer nu toevallig bij mij in de klas zit, en jij niet meer."

"Nou, maar vorig jaar was je toch ook 24 jaar getrouwd?"

Heel eerlijk

Ik ben trots.

De kleuters zitten te eten aan hun tafeltjes. Ik ben zojuist naar de wc geweest. Daar moest ik eerst wachten, want een collega was me net voor. Toen heb ik nog een poosje staan praten met een paar kinderen uit de bovenbouw. Daarna heb ik dan toch echt gedaan wat ik kwam doen.

En nu kom ik terug in de klas, en mijn kleuters zijn nog steeds stil aan het eten. De timer staat nog aan, ik had hem op 15 minuten gezet, 15 minuten stil eten, best lang. Maar stil eten met een juf erbij is een ding. Stil eten terwijl de juf de klas uit is, is een heel ander level, dat is ronduit knap. Ik prijs mijn kleuters de hemel in. Een trotse juf met kleuters die zich groot voelen.

Als ik mijn eten op heb en het nog steeds stil is, maak ik van de rust gebruik om iets ter sprake te brengen.

"Ik wil graag even iets met jullie bespreken wat niet zo leuk is. Gisteren stond ik hier in de klas en ik keek naar de muur. En daar zag ik ineens allemaal letters. Er was gisteren iemand die aan het stempelen was, maar die niet alleen op zijn papiertje heeft gestempeld, maar ook op de muur en op het prikbord. Daar schrok ik wel een beetje van, want dat is natuurlijk niet de bedoeling."

Even is het helemaal stil in de klas. Iedereen laat de ernst van de gebeurtenis even op zich inwerken. 

Dan klinkt er een klein, timide stemmetje: "Maar dat gaan wij nooit meer doen..." 

Hij kijkt me niet aan, zijn voeten zijn een beter punt om op te focussen op dit spannende moment. 

Naast hem zit zijn vriend, die de bui al ziet hangen. "Ik heb dat niet gedaan!"

Ik besluit Vriend even te negeren en me te richten op Stempelaar. "Wat fijn dat jij meteen eerlijk zegt dat jij het hebt gedaan, en dat je ook weet dat dat niet nog een keer moet. Ik ben heel blij dat jij zo eerlijk bent." 

Hij mompelt iets over zijn Vriend. Timide als hij is, hij is niet van plan hier alleen voor op te draaien. Terecht ook, samen uit is samen thuis tenslotte.

"Ik heb dat niet gedaan!", herhaalt Vriend nog even, met iets minder bravoure nu. 

"En als je heel eerlijk bent, heb je het dan gedaan?"

"Ja, dan wel."

Als de andere kinderen naar buiten gaan, poetsen Stempelaar en Vriend de muur zo goed en zo kwaad als het gaat schoon. En ze gaan het nooit meer doen.

Nieuwe kleuters

Het is anders, dat wel. 

Vijf jaar lang verdeelde ik mijn week over twee scholen, de een om de hoek en de ander op een afstand van een uur fietsen. Sinds vorige week werk ik alleen nog maar op kruipafstand. Het is een combinatie van fijn en jammer. Wat had ik het naar mijn zin, wat heb ik genoten van mijn kleuters van een uur hier vandaan, en ook van mijn collega's in de verte. 

Op de school dichtbij heb ik ook kleuters, en ook één dag per week. Over een paar weken zullen deze kleuters ook voelen als mijn kleuters. 

En kleuters... ze blijven kleuters. Of ze nu dichtbij of een uur verderop op school zitten. Ze blijven kleuters, met dezelfde eerlijkheid ("dit is saaaaaaaai!"), dezelfde gekkigheid, dezelfde onschuldigheid. 

We puzzelen, we kleien, we tekenen, we bouwen en in de kring bespreken we wat we allemaal al weten

over de wereld. (Er wonen bosdieren en woestijndieren. En hij draait rond, en dan komt de zon) 

Het gaat al makkelijker dan vorige week. Als ik zing: "1, 2 3, 4, kijk maar even hier", dan draait Mannetje-dat-nog-niet-zo-lang-in-groep-1-zit zijn hoofd naar mij en luistert hij wat ik te zeggen heb. Zat hij vorige week niet langer dan een halve minuut op zijn stoel, nu redt hij soms toch al wel een minuut of 5. Als je er maar eens in de week bent, dan zie je de sprongen. 

Vandaag regent het. We gaan niet buiten spelen, maar in het speellokaal, de kleutergymzaal. En als we gaan gymmen, dan doen de kleuters dat in hun ondergoed en gymschoenen. 

"Juf, ik heb geen sgymschoenen!" 
"Dat geeft niet, als je geen gymschoenen hebt, mag je op je blote voeten gymmen." 
"Mag je ook op je sokken?" 
"Nee, niet op sokken. Dat is te glad, dan kun je uitglijden. Dat is gevaarlijk. Dus je gymt op je gymschoenen, of op je blote voeten."
"Maar juf! Mama heeft mijn gymschoenen nog niet meegenomen."

Als ik een keer of 3 heb verteld dat op blote voeten gymmen ook gewoon mag, een meisje dat voor het eerst gymmen heel spannend vindt mijn hand stevig vast heeft en Mannetje-dat-nog-niet-zo-lang-in-groep-1-zit zijn gymschoenen aan de goede voet heeft, met de tong naar boven en het klittenband dicht, kunnen we vertrekken. Geen kwartier lopen, maar gewoon bijna naast onze klas.

"Wat ga je ook alweer doen als je in het speellokaal binnenkomt?"
"Op de bank zitten!"

We oefenen een paar keer wat je moet doen als ik fluit. Op de grond zitten en luisteren. Nee, niet in het wandrek, op de grond. Nee, niet op de wiebelplank, op de grond. Ga maar zitten. Goed zo.

Daarna mogen ze gewoon lekker spelen. Er ligt van alles, om te mikken, te balanceren en te gooien en het is bijna jammer als het al tijd is om terug te gaan naar de klas. Gymmen is leuk, en toch niet zo heel erg spannend.

En dan doen we het omgekeerd. De gymschoenen gaan weer uit en in de gymtas in de tassenbak.

En iedereen trekt zijn kleren weer aan. Er is een sok kwijt, die wordt weer gevonden. Er zitten mouwen en broekspijpen binnenstebuiten, maar als je eenmaal weet hoe je dat moet oplossen is het makkelijk. En al snel zit iedereen weer aangekleed op zijn stoel. Ik strik nog wat veters en kijk opzij. Daar zit

Mannetje-dat-nog-niet-zo-lang-in-groep-1-zit , keurig op zijn stoel. Zijn laarzen aan, in zijn ondergoed. 

"Mannetje-dat-nog-niet-zo-lang-in-groep-1-zit, je moet je kleren nog aantrekken! Pak ze maar." Laarzen weer uit, broek aan. "Nee, niet zo, andersom." Ik houd de broek met het striktouwtje aan de voorkant voor zijn buik. Even later zit hij weer op zijn stoel. Aangekleed, met zijn kontzakken aan de voorkant en het striktouwtje bij zijn billen. Maar wél zelf gedaan!

En zo rollen we de dag door. Op het Digikeuzebord kiest Mannetje-dat-nog-niet-zo-lang-in-groep-1-zit voor kleien. Net zoals vorige week, gisteren en vanochtend. Ik denk dat er een muzikant in hem schuilt.

Tranen

"Maar... hoe zit het dan met die ziekte die je niet mag uitspreken? Is dat een virus of een bacterie?"

Serieus kijkt hij zijn klasgenot aan. Die heeft zojuist een presentatie gehouden over virussen. We hebben vandaag maar een klein groepje, 5 jongens en 2 meisjes uit groep 7, 7 kinderen die extra uitdaging kunnen gebruiken en het is de laatste les van het jaar. Ik ben van plan er een vrolijke les van te maken, met papieren vliegtuigjes. Maar soms bepaalt het lot anders.

Ik probeer Vraagsteller een beetje uit de tent te lokken. "Wat bedoel je, die ziekte die je niet mag uitspreken?"

"Nou ja, ehm... k... ehm... maar dat zeg ik liever niet, want dat is geen goed woord, dat mag je niet zeggen..." 

"Hij bedoelt ka-ka!"

Reactie-inhibitie blijft een leerpunt, zijn gedachten nemen een binnendoorweggetje naar buiten. Maar soms vindt ook een juf het handig als er wat door de klas wordt geroepen.  Ik besluit het feit dat hij voor zijn beurt praat te negeren en de opmerking op te pakken.

"Ka-ka?" 

Ja, maar dat mag je dus niet zeggen, dat is een heel erg woord. Iedereen kijkt me verwachtingsvol aan

Presenteerjongen zegt dat hij het niet weet, virus of bacterie. Heel goed, als je het niet weet moet je er niet omheen kletsen en geen antwoord verzinnen, maar gewoon zeggen dat je het niet weet. Hij mag gaan zitten, en bedachtzaam loop ik naar mijn kruk voor in de klas. "Kruk van juf. ALLEEN van juf" staat erop. Ik zit er niet vaak op, maar sommige gesprekken vragen rust.

"Jullie bedoelen kanker", zeg ik. Grote ogen kijken me aan. "en het woord kanker mag je best gebruiken, als het maar over de ziekte gaat. Je mag het niet gebruiken als scheldwoord."

"Ja maar, dat is toch erg om te zeggen?"

Op dat moment besluit ik de boel open te gooien. Dat doe ik niet vaak, het is meestal niet belangrijk en doet niet ter zake. Maar vandaag wel.

"Ik ga jullie uitleggen waarom ik vind dat je het woord kanker wel mag gebruiken. Toen ik 5 jaar was, is mijn moeder overleden aan kanker. Dat was natuurlijk heel verdrietig, en soms vertelde ik dat aan iemand. Maar als ik zei: "mijn moeder is doodgegaan aan kanker" dan schrokken mensen altijd, en dan gingen ze snel over iets anders praten. Ze vonden het zielig, maar ze schrokken vooral ook van het woord.  Na een poosje vertelde ik het liever niet meer. Terwijl het juist zo goed is om te praten als je verdrietig bent. Daarom vind ik het belangrijk dat mensen het wel durven uitspreken. Dat mag gewoon, als je er maar niet mee scheldt."

Ondertussen hou ik de kinderen goed in de gaten. De meiden vooraan kijken me intens maar rustig aan, net als Presenteerjongen. Gewend aan gevoel, en door ervaring, opvoeding of karakter gewend aan praten over wat er is. Voor hen voelt het oké.

Hij die graag grapjes maakt en de boel niet zo serieus neemt, kijkt ernstig voor zich uit en vermijdt mijn blik. Dit is niet het moment voor een geintje, maar hij weet ook nog niet zo goed waarvoor wel.

Binnendoorweggetje kijkt naar beneden. Zijn schouders hangend, zijn hoofd ertussen. Een brokje verdriet met onwil om het toe te laten. Ik zie het en laat het nog even.

De vraagsteller van het begin zit al een poosje met zijn vinger in de lucht. 

"Ik heb twee dingen: De oom van mijn vader is ook overleden aan kanker, maar we zijn er nog wel de dag ervoor op bezoek geweest, en ook nog een tweede ding: wat erg voor je dat je moeder al zo jong doodging." 

De andere kinderen knikken, ja, dat is wel erg.

"Dank je wel, dat is aardig van je. Het was natuurlijk wel heel erg en af en toe ben ik nog steeds wel verdrietig. Maar ik ben ook gewoon heel erg gelukkig, dat kan tegelijk." Knikkende koppies. Ja, dat kunnen ze zich voorstellen, dat kan naast elkaar bestaan.

Nu richt ik me toch tot Binnendoorweggetje. 

"Binnendoorweggetje, ik zie dat jij dit een lastig onderwerp vindt, klopt dat?" Het klopt. In antwoord op mijn vraag begint hij schokkend te huilen. "Ik denk dat jij misschien ook wel iets hebt meegemaakt dat met kanker te maken heeft, is dat zo?" Binnendoorweggetje knikt en zegt niets. Ik ga naast hem zetten en sla een arm om zijn schouder. "Als je wil mag je het vertellen, maar het hoeft niet." 

"Mijn oma! Mijn oma had al 3 keer kanker gehad en ze had nog steeds kanker, maar toen kreeg ze ook nog corona en daar is ze aan overleden!" Dat is veel verdriet. Terwijl ik over zijn rug wrijf, spreek ik zachte woorden over verdriet, en tranen die er mogen zijn. Mijn ogen gaan de klas rond en zien dat ook Vraagsteller inmiddels met roodbetraande ogen vecht tegen zijn verdriet. 

Hij wil het niet, huilen, maar het gebeurt. "Ik kan er gewoon niet tegen als anderen huilen. Ik ben daar niet goed in" 

Nietzoserieus veegt tranen van zijn wangen. "Ja, bij mij is het eigenlijk net zo als bij Vraagsteller. Ik kan er niet tegen als ik iemand anders zie huilen, en helemaal als die bijna nooit huilt."

"Volgens mij kunnen jullie er juist heel goed tegen. Je bent er juist goed in. Je ziet dat iemand verdrietig is en je kunt je inleven in dat verdriet. Dat is niet "er niet tegen kunnen", dat is juist een mooie eigenschap. Ik zou me zorgen maken als je ziet hoe verdrietig Binnendoorweggetje is en het deed je niks. Gevoel is niet eng, en niet gevaarlijk. Het is fijn als je gewoon kunt huilen als je verdrietig bent, anders ontploft het van binnen. En het is fijn als je gewoon de woorden kunt gebruiken die nodig zijn."

We zien hier wel vaker tranen, meestal zijn het tranen van frustratie, van zo uitgedaagd worden dat je tegen je grenzen aanloopt. We hebben het regelmatig over emotieregulatie. Dat betekent niet dat je gevoel er niet mag zijn, maar wel dat je er goed mee om kunt gaan. 

We praten nog wat door, en ik maak nog even een rondje langs alle kinderen. Is het goed zo voor jou? Kunnen we verder met iets anders? We kunnen verder, maar Binnendoorweggetje en Vraagsteller hebben nog even wat tijd nodig. Even een plons water in het gezicht, ademhalen, even schakeltijd.

Ik deel blaadjes uit en een stappenplan voor een papieren vliegtuigje. De meesten beginnen meteen,
Binnendoorweggetje weet nog niet of hij er wel aan toe is, maar kan al snel de verleiding niet weerstaan. Vliegtuigjes van een A4, en even later ook van een A3. Buiten proberen we ze uit. Het is alsof we al het gevoel met de vliegtuigjes vrij laten vliegen.  Lachend, schreeuwend, springend. "Juf! zag je die van mij?" "Die van mij ging op de kop!" "Ha! kijk, die van mij is in de heg geland!" Als we weer in de klas zitten doen we nog even een rondje "wie heeft er nog iets te zeggen"

Vraagsteller neemt het woord: "het gaat weer helemaal goed met me, juf."

1 april

Tuurlijk, ik had al braaf verbaasd naar mijn voeten gekeken op de opmerking dat mijn veter loszat. Je kunt natuurlijk stoer stoïcijns nergens intrappen, maar de dag is een stuk ontspannener als je er gewoon in meegaat. 

Het was al een paar jaar geleden dat ik werkte op 1 april. Eigenlijk vind ik het wel prima als het niet op mijn werkdag valt, maar ik ga nou ook weer niet zo ver als de directeur van een poos geleden die gewoon standaard een dag vrij nam.

Vandaag was het mijn dag in groep 5, een leeftijdsgroep die er vol voor gaat. We generen ons nog niet voor flauwigheid en we vinden heel veel grappig. Losse veters bijvoorbeeld. 

Na de inloop loop ik even de klas uit, naar de mediatheek, om daar een paar kinderen op te halen die afgeleid zijn tijdens het ruilen van hun boek. Als ik de klas weer inwandel, is die half leeg. op de stoelen tenminste. Onder allerlei tafels uit steken hoofden en voeten en een van de kinderen die nog wel keurig op haar stoel zit, zegt met een ondeugende grijns: "Ja, ik weet ook niet waar ze gebleven zijn juf!" zelf onder de tafel kruipen is net te spannend, maar ze gaat een goeie grap niet verpesten. Ze is nog niet uitgepraat of aan alle kanten krabbelen kinderen overeind.

"1 APRIL, KIKKER IN JE BIL!"

Ik schrik natuurlijk, lach om deze briljante grap. "Nu moet jij ons ook voor de gek houden juf!" 

"Nee joh, daarvoor ben ik niet grappig genoeg." Ik zeg het als een voldongen feit. Zo'n goeie grap, dat gaat me nooit lukken. "Aaah.... jammer!" Sportief zijn ze wel, ze willen best teruggepakt worden. Maar helaas, het zit er niet in.

Na de spellingles staat informatie over de Avondvierdaagse op het programma. Ik heb een brief gekregen, en die neem ik samen met de kinderen door, want er staat belangrijke informatie in, maar ook veel moeilijke woorden die ik moet uitleggen. Meteen een lesje woordenschat en begrijpend lezen.

De afgelopen jaren was het telkens lastig geweest om de Avondvierdaagse te organiseren, want vrijwilligers zijn zoals overal schaars. Net als vorig jaar is het ook dit jaar wel gelukt om het evenement op poten te zetten, maar veel vrijwilligers hebben toch moeite met de hoeveelheid tijd die het kost. 4 hele avonden is lang. Samen lezen we de brief verder.

Een van de mogelijkheden is om de avonden in te korten. Er is besproken of het inkorten van de afstanden een optie is, maar dat doet wat ons betreft te veel afbreuk aan het sportieve element van de Avondvierdaagse.  

Om toch de avonden voor de vrijwilligers minder lang en intensief te maken, willen we dit jaar starten met een pilot. Dit jaar zullen de afstanden niet worden gewandeld, maar zullen de afstanden rennend afgelegd worden. Wij beseffen dat dit voor een aantal mensen bezwaren op kan leveren, maar gezien het feit dat het overgrote deel van de deelnemers jong en vitaal is, denken we dat het uitproberen van dit idee de moeite waard is.  

Let wel: de Avondvierdaagse is geen wedstrijd! We willen er nog steeds een sportief maar bovenal gezellig evenement van maken.  Groepen lopen net als voorheen samen, twee aan twee, maar nu in een rustig jog-tempo. Omdat het niet voor alle kinderen vanzelfsprekend is om 5 of 7.5 km te rennen, is het wellicht een goed idee om de komende maanden als groep te gaan trainen en ook begeleidende ouders voor te bereiden op deze verandering. 

En dus rennen mijn kinders even later keurig 2 aan 2 rondjes over het veld. Dat valt nog niet mee. Je wordt er moe van, van rennen. Hier en daar stort er eentje neer, struikelend over zijn eigen voeten of die van een ander. Het tempo moet best laag liggen, iedereen moet het bij kunnen houden. En wie sneller kan, maar niet inhalen. We proberen het een paar rondjes uit en gaan dan weer naar binnen. 

"Goed gedaan allemaal! Ik zal een mail naar jullie ouders sturen, met de brief over de Avondvierdaagse, en dat we vanmiddag weer gaan oefenen, als er ouders vanmiddag willen en kunnen, mogen ze vast meetrainen." Dit voorstel wordt met gejuich ontvangen. Sommige kinderen dekken manmoedig hun ouders in,  "Mijn moeder moet voor mijn broertje zorgen." "Mijn vader gaat dat echt nooit doen!" 

Maar vlak voor het einde van de schooldag staan er een paar ouders te kijken bij het veld, en een vader wil wel even een rondje meetrainen. Zijn dochter straalt als ik haar vader de hemel in prijs. Haar vader is vandaag een held.

Na het laatste rondje vraag ik de kinderen hoe ze dit vonden, en of ze het zien zitten om door te trainen voor de 5 km. Ja hoor, dat durven ze wel aan, we doen niet aan valse bescheidenheid. 

"Nou, dan heb ik toch een droevige meededeling voor jullie:  1 APRIL!"

Even is het stil en dan barst het kabaal los. "Ooooh! Juf!" "Maar die brief dan? Heb je die zelf gemaakt?  HOE DAN?" Maar vooral ook: "Aaaaaah! Jammer, het was net zo leuk!"

Maar ze moeten ook wel toegeven dat met zulke groepen rennen op de straat wel een beetje gevaarlijk is, als hier op het veld al telkens kinderen vallen. Voor sommige anderen is het een opluchting. Misschien gaan ze toch meedoen aan de Avondvierdaagse.

Net veel later kijk ik glimlachend terug op deze geslaagde grap,. Ik neem tevreden een slok van het water op mijn bureau, terwijl een paar kinderen onopvallend giebelend naar me staan te kijken. 

Zout.

Een aardappel

 "Juf, hoe schrijf je de b?"

Met grote ijver zijn ze woorden bij de plaatjes aan het schrijven. Ze hebben al omcirkeld waar je de g vooraan hoort. Maar ze kennen al veel meer letters, en wie letters kent, kan schrijven, vaak al eerder dan lezen. En zo komt het woord glijbaan naast het plaatje van de glijbaan te staan: glaijba. Op het blad staan even later ook de woorden gans, gitar, gras en glas. En zo gaat het al weken, Elke keer als we woorden zoeken, schrijven we ze er ook bij. "Juf, MOET je de woorden erbij schrijven?" Nee, het moet niet.

Niet iedereen is al zover. Geen wonder ook, sommige kinderen van
groep 2 zijn al 6, of worden dat bijna, en anderen zijn net een paar maanden 5. En de een is snel met letters, en de ander bouwt weer mooie bouwwerken met de lego, of ligt graag op de grond met autootjes te spelen. Wie nog niet kan, of nog niet wil, hoeft nog geen woorden te schrijven. We zijn tenslotte nog kleuters, en gras groeit niet sneller door eraan te trekken. Het groeit vanzelf.

Vrolijk Mannetje is een speelkind. Hij is nog niet zo bezig met letters, is ook nog niet zo toe aan moeilijke werkjes aan een tafel, maar geef hem een bak met constructiemateriaal, en hij is uren zoet. Vandaag is hij bezig met een tekening. Ik loop langs en blijf even kijken. "He, jij hebt Mario en Luigi getekend!" "Ja!" zegt Vrolijk Mannetje blij. Hij houdt niet alleen van constructiemateriaal, maar ook

van Mario. Mario en Luigi zijn twee bijna identieke poppetjes, met een ronde buik, strepen als armen en benen en grote ronde ogen en flinke flappers van oren. Toch herken ik ze: Allebei hebben ze een primitief petje op, de een met een M en de andere een L. De L staat op de kop, maar het is een L. Zo zie je maar, niet aan trekken, het groeit vanzelf. 

Nog niet zo lang geleden snapte hij nog echt niets van letters, woorden en welke klank je hoort. Maar als we nu een filmpje kijken van ons favoriete autootje Brum, roept hij enthousiast: "Juf!!! Juf!! Dat is ook met g! Bggum!" Knap gevonden!

Eerder vandaag bedachten we samen woorden met de g. 

"geit!" Ik schrijf het woord op het bord. Het klopt, geit is met de g. 
"geel!" klopt ook.

en dan slaat de verwarring toe. Want na schildersezel (het thema kunst is goed voor de woordenschat), waarbij je de g wel hoort, maar niet ziet, komen we op twee woorden die wel erg op elkaar lijken. 

Ik schrijf op het bord: 

grijs 

en zet er een grijs rondje omheen. Grrrrrrrijs, dat is een kleur. Maar we hebben ook nog 

gijs

Gijs is het broertje van een van de kinderen. Naast het woord teken ik een ovaal, met daarin twee stipjes en een gebogen streep, terwijl ik zeg: "En Gijs is...."

Vrolijk Mannetje kijkt naar mijn tekening van het broertje en roept verbaasd: "EEN AARDAPPEL???"