Met je viool op een geitenpaadje

Tijdens mijn opleiding Talentbegeleider heb ik me onder andere bezig gehouden met de meerwaarde van muziekonderwijs voor cognitief getalenteerde kinderen. Wat leren kinderen nou wel van muziekles dat ze (vaak) niet op school leren? Dat bleek heel veel te zijn, en ik zal daar nog vaker op terugkomen.
Vandaag: het geitenpaadje!

Het geitenpaadje komt uit de boeken Breindidactiek voor leerkrachten en Breinlink voor ouders van Gerjanne Dirksen,

Deze geit woont met haar familie in de bergen. Op een dag loopt ze door het lange gras over de heuvel en vindt daar een heerlijke wei met mals gras en lekkere bloemen. Waar ze net langsgelopen is, is het gras platgetrapt. De volgende dag is daar niets meer van te zien. Het gras is weer omhoog gekomen en je kunt niet meer zien waar de geit langs ging.
Maar die geit wil wel weer naar dat mooie weitje en neemt haar familie mee. Elke dag lopen ze nu langs hetzelfde weggetje van hun slaapwei naar de bloemenwei. En na verloop van tijd verdwijnt het gras waar ze lopen. Je kunt het paadje nu duidelijk zien, zelfs als de geiten al lang verdwenen zijn.
Wandelaars in de bergen vinden dat eigenlijk wel handig, die gaan dat paadje ook gebruiken. Het is alleen wel een beetje onhandig als het geregend heeft. want dan is het modderig en glibberig. En na het winterseizoen, als de geiten in de stal staan en de mensen in hun huizen blijven, dan wordt het paadje toch weer overgroeid en is het lastig terug te vinden. En dus wordt er grind op het paadje gegooid. Het is nu nog een duidelijker paadje geworden. De bloemenwei is een toeristische attractie geworden en om het ook voor rolstoelen bereikbaar te maken, besluit de plaatselijke ondernemersvereniging het te asfalteren. Dit pad gaat niet meer weg, zelfs al zou er een jaar niemand over lopen, dan nog zou je het zo terug kunnen vinden.

Zo gaat het ook in je hersenen. Er worden verbindingen gemaakt in de hersenen tussen neuronen (hersencellen) Dit is hoe wij leren. Maar als we een keer iets horen, zijn we het meestal de volgende dag wel weer vergeten. Het gras staat weer overeind.
Om iets te onthouden is herhaling belangrijk. Je moet vaker over hetzelfde paadje lopen. Topografie bijvoorbeeld, dat moet je toch even goed oefenen. Daarna haal je een 10 voor je toets en dan is het klaar. Je loopt niet meer over dit paadje, maar over het paadje van een volgende toets, en na verloop van tijd ontdek je dat je alles vergeten bent.
Wil je echt iets leren, blijvend onthouden, dan zul je vaak moeten herhalen, op verschillende manieren moeten oefenen, en het liefst meer zintuigen gebruiken. Dan wordt de verbinding tussen de neuronen steviger, en er wordt zelfs een laagje bescherming om aangelegd, myeline. Nu is er sprake van een fysieke, blijvende verandering in de hersenen. En wat je nu geleerd hebt, vergeet je niet meer. Het paadje gaat niet meer weg.

Omdat hoogbegaafde kinderen snel onthouden, hebben ze vaak niet veel oefening nodig om blijvende paadjes te maken. De myeline vormt zich snel, en er zijn bovendien al heel veel verbindingen in de hersenen, waaraan nieuwe informatie gelinkt kan worden.
Dat lijkt praktisch. Weinig moeite, toch resultaat. De avond voor de toets de samenvatting even doorlezen en gaan.
Tot die kinderen op de middelbare school komen. Of op de universiteit. En dan blijkt opeens dat even doorlezen niet genoeg is. Dat er te veel, te moeilijke stof is om zomaar zonder oefening te onthouden. En dan blijkt bovendien dat ze niet weten (echt niet weten!) hoe ze dit nu moeten aanpakken. Want ze hebben het nog nooit eerder nodig gehad.

Van veel mensen hoorde ik dat dit een van de dingen was die hun kinderen niet op school leerden, maar wel bij de muziek: oefenen! Grote stukken opdelen in kleine stukjes. Eindeloos hetzelfde stukje herhalen. Lastige ritmes oefenen in een toonladder. Kleine stukjes weer samenvoegen tot het grote geheel. Mijn jongste dochter is er een meester in. Eindeloos oefenen tot het lukt. (en toen beloofde ik haar voor de grap een euro als ze het hele stuk zaterdag uit haar hoofd kent. Die euro ben ik kwijt.)

Oefenen helpt. Met je viool op een geitenpaadje ontstaat er prachtige muziek.